آرشیو ملی سینمای مستند از سال آینده راه‌اندازی می‌شود

به گزارش خبرگزاری مهر، سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد با اشاره به فعالیت‌های جاری این مرکز اظهار کرد: از سال گذشته پروژه تهیه و تنظیم فیلم‌ شناخت آثار مستند، داستانی و انیمیشن مرکز کلید خورده و پیش‌بینی می‌کنم این کار تا پایان سال به نتیجه برسد. این فیلم‌شناخت شامل ژانر، خلاصه داستان و عوامل تمامی فیلم‌های تولیدی مرکز از آغاز تاکنون بوده و در سایت مرکز به نشانی www.defc.ir قابل دسترسی است و به زودی در قالب کتاب الکترونیکی در اختیار علاقمندان قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: پروژه‌ای که برای سال جدید در نظر گرفتیم، آرشیو کاملی از مجموع آثار سینمای مستند ایران است. متاسفانه ما آرشیو کاملی در این حوزه نداریم و با راه‌اندازی آن می‌توانیم از نظر پژوهشی به سایر حوزه‌های فرهنگی نیز کمک کنیم. بنابراین مقدمات راه‌اندازی این آرشیو را که شامل جمع‌آوری تمام آثار سینمای مستند ایران، تهیه سرور، فضای بازبینی آثار و... است فراهم کردیم تا این اتفاق هر چه زود‌تر بیفتد.

طباطبایی‌نژاد با اشاره به حجم بالای تولیدات سینمای مستند ایران در سال و لزوم آرشیو کردن آن‌ها، خاطرنشان کرد: سالانه بیش از ۱۵۰۰ فیلم داخلی و خارجی مستند برای شرکت در جشنواره سینماحقیقت به دست ما می‌رسد که از این میان تنها ۱۰ درصد امکان دیده‌شدن دارند؛ درحالی که بسیاری از این فیلم‌ها به دلیل مستند بودن واجد کارکرد پژوهشی هستند و می‌توانند در دسترس پژوهشگران قرار بگیرند. نگهداری از این آثار مستند یک ضرورت بود که به عنوان هدف جدی به آرشیو سینمای مستند نگاه کنیم.

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی با تاکید بر مذاکرات مثبت با مدیر شبکه مستند اذعان کرد: در دیداری که با امیر تاجیک مدیر شبکه مستند داشتم، او قول مساعد را برای همکاری و حمایت تلویزیون در راه‌اندازی آرشیو ملی سینمای مستند داد. بسیاری از فیلم‌‌های مستند‌ از تولیدات تلویزیون است. البته ما در آرشیو ملی مستند به مجموعه‌های مستند توجهی نداریم و آثار مستقل را ملاک قرار می‌دهیم؛ اما چنانچه از مجموعه‌های مستند، تک‌قسمت ساخته شده باشد، در آرشیو نگهداری می‌شود. این مستندهای تلویزیونی در اختیار ما قرار می‌گیرند و اگر نیاز به بازسازی داشته باشند، بعد از اصلاح آرشیو می‌شوند.

وی ادامه داد: هر آنچه از سینمای مستند با موضوع ایران در خارج از کشور تولید شده باشد هم در این آرشیو قرار می‌گیرد. این فیلم‌ها به‌صورت موضوعی و به تفکیک سال تولید ذخیره می‌شوند و علاقمندان می‌توانند با جستجوی این آثار به آن‌ها دسترسی پیدا کنند. در کنار عنوان هر اثر نیز مشخصات تهیه‌کننده، کارگردان و عوامل آن درج می‌شود تا علاقمندان بتوانند با صاحبان آثار در ارتباط باشند.

آرشیو آثار خارجی

طباطبایی‌نژاد درباره بایگانی مستندهای خارجی هم خاطرنشان کرد: بهترین فیلم‌های مستند جهان که همه ساله برای حضور در جشنواره سینماحقیقت به دست ما می‌رسند، در این آرشیو نگهداری می‌شوند که از جمع این آثار، چیزی حدود ۲۰ درصد فیلم‌ها با زیرنویس فارسی در اختیار علاقمندان قرار می‌گیرد.

وی خطاب به مستندسازان گفت: طبق آیین‌نامه جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، هر اثری که به دبیرخانه جشنواره ارسال شود، در آرشیو ملی سینمای مستند ذخیره می‌شود؛ ضمن اینکه ما پذیرای سایر آثار مستندسازانی که تمایلی به شرکت در جشنواره ندارند نیز هستیم.

طباطبایی‌نژاد درباره فضای ایجاد‌شده برای مراجعه‌کنندگان به آرشیو ملی مستند گفت: در حال حاضر پیش‌بینی ۱۲ باکس را در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی داشتیم؛ هشت باکس فعال و چهار باکس هم به صورت رزرو. همچنین امکان جستجوی موضوعی که سهل‌ترین و مورد نیاز‌ترین نوع دسته‌بندی در سینمای مستند است نیز برای مخاطبان فراهم خواهد شد.

مدیرعامل مرکز گسترش با بیان اینکه امکان کپی از روی آثار به هیچ عنوان وجود ندارد، اظهار کرد: در این آرشیو تنها امکان بازبینی آثار برای علاقمندان فراهم شده است، اما اگر مخاطبانی بخواهند برای پروژه‌های پژوهشی این آثار را در اختیار داشته باشند، تا جایی که در اختیارات مرکز باشد با آن‌ها همکاری می‌کنیم و در موارد دیگر می‌توانند با صاحبان آثار تماس بگیرند.

او ادامه داد: در گام‌های بعدی مجموعه‌هایی را نیز برای این بایگانی خریداری می‌کنیم. بسیاری از تصاویر آرشیوی ما در موزه‌ها و کتابخانه‌های معتبر دنیاست که در فاز بعدی آن‌ها را جمع‌آوری می‌کنیم. در واقع با خرید این آثار می‌توانیم شان پژوهشی آرشیو ملی سینمای مستند را بالا‌تر ببریم.

طباطبایی‌نژاد درباره احتمال موازی‌کاری آرشیو ملی مستند با فعالیت‌های فیلمخانه ملی خاطرنشان کرد: فیلمخانه خیلی بر حوزه سینمای مستند متمرکز نیست؛ البته آن‌ها قدم‌های شایسته‌ای درباره حقوق فیلمخانه‌ای فیلم‌های مستند جشنواره‌ای برداشته‌اند و فکر نمی‌کنم موازی‌کاری وجود داشته باشد؛ چرا که جنس کار‌ها با هم متفاوت است. ما فضای دیگری را در حوزه سینمای مستند تجربه می‌کنیم که تا امروز جایش خالی بوده است. می‌دانیم این مساله پروسه پُرهزینه و زمان‌بری است، اما امیدواریم با همکاری شبکه مستند بخشی از آن اتفاق بیفتد. ما به دنبال تحقق این آرشیو هستیم تا به زودی دسترسی به تمام آثار مستند برای علاقمندان این حوزه امکان‌پذیر می‌شود.

فاز اول راه‌اندازی آرشیو ملی سینمای مستند تا پایان سال آینده به طول خواهد انجامید.